De Panavia Tornado ECR; RAF Faiford, 22 juli 2002

De Panavia Tornado, deel 3; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Tornado ECR is een gespecialiseerde aanvalsvariant van de Tornado IDS. Het toestel beschikt over ECM apparatuur en is in staat om radars te detecteren en uit te schakelen met de hulp van de AGM-88 HARM raket. De enige Tornado gebruikers die met de Tornado ECR vliegen zijn de Duitse Luftwaffe en de Italiaanse AMI.

De tornado ECR is een variant van de Tornado IDS en is speciaal ontwikkeld voor zogenaamde SEAD (Suppression of Enemy Air Defenses) missies. De afkorting ECR staat voor Electronic Combat Reconnaissance ofwel elektronische oorlogsvoering. De enige gebruikers van de Tornado ECR zijn Duitsland en Italië. De eerste ECR varianten van de Tornado werden geleverd in mei 1990. De ECR variant van de Tornado was van oorsprong ontwikkeld als een verkenningsvliegtuig dat met hoge snelheid en op lage hoogte gebieden kon verkennen. Tegenwoordig speelt de Tornado ECR een even belangrijke rol als de originele Tornado IDS varianten. Naast de ECR taak is de Tornado ECR ook in staat om de conventionele aanvalstactieken toe te passen op gronddoelen zoals de Tornado IDS doet. De wens om een toestel van deze klasse te bouwen ontstond in de jaren 80 toen de Koude Oorlog nog in volle gang was. Er werd een herontwerp van de Tornado IDS gemaakt waarbij het toestel werd uitgerust met verkenningsapparatuur. Door de toenemende dreiging van steeds meer geavanceerde luchtafweerbatterijen van de Sovjet Unie en de landen van het Warschaupact, ontstond ook de wens voor een geschikt vliegtuig om deze installaties snel en effectief uit te schakelen. Naast deze wens, was ook de ontwikkeling van anti radarrakketten in een stroomversnelling geraakt.

De Tornado ECR zou een platform worden voor elektronische oorlogsvoering waarbij het toestel ook in staat zou zijn om direct de vijandelijke luchtafweer uit te schakelen. De Amerikanen gebruikten twee vliegtuigen voor deze rol, de Tornado ECR zou deze taak in zijn eentje gaan uitvoeren. De Amerikanen vlogen tijdens de Vietnamoorlog al deze zogenaamde Wild Weasel missie. In de Verenigde Staten omwikkelde zich dit toch een gespecialiseerde variant van de F-4 Phantom die de vijandelijke radars van de luchtafweerbatterijen opspoorde. Als deze installaties eenmaal gevonden waren, vlogen er aanvalsvliegtuigen naartoe om de doelen uit te schakelen. De Tornado ECR

was uitgerust met een ELS (Emitter Locator System) welke was ontworpen om radar installaties op ter sporen. De Tornado ECR is naast dit systeem uitgerust met de AGM-88 HARM raket. De HARM is een raket speciaal ontworpen om radar installaties te vernietigen. Naast dit wapensysteem is de Tornado ECR ook uitgerust met een uitgebreid ECM systeem (Electronic Countermeasures). De toestellen zijn hierdoor in staat om zichzelf bij deze gevaarlijke missies te beschermen tegen luchtafweer door de vijandelijke radar te storen. De Duitse Tornado’s werden ook uitgerust met het Honeywell infrarood verkenningssysteem, maar deze werd er al weer vrij snel uitgehaald omdat het niet praktisch bleek te zijn om een vliegtuig uit te rusten als verkenner en SEAD toestel tegelijkertijd.

De Panavia Tornado IDS was de opvolger voor de Lockheed F-104G Starfighter in 1984 in Duitsland en werd gebruikt als conventionele jachtbommenwerper. De eerste Duitse eenheid die de Tornado ECR ontving was JBG-38 dat op Jever was gestationeerd. Het tweede staffel dat bij JBG-38 was ingedeeld bleef met de Tornado ECR vliegen tot 1995. De Tornado ECR vliegtuigen werden daarna ingedeeld bij JBG-32 op Lechfeld. JBG32 is de enige Duitse eenheid die op dit moment met de ECR taak is uitgerust en vliegt dus ook als enige met de Tornado ECR binnen de Duitse luchtmacht. Deze versie van de Tornado is speciaal ontwikkeld ter bestrijding van radar installaties. De bewapening bestaat uit onder andere de AGM-88 HARM (High-speed Anti-Radar Missile) raket. Deze is special ontwikkeld om in te zetten tegen radar installaties. De Duitse Tornado’s werden voor het eerst ingezet in Joegoslavië in juli 1995. Dit was de eerste keer sinds de tweede wereld oorlog dat er Duitse vliegtuigen betrokken waren bij luchtaanvallen. De Tornado’s van JBG32 werden toen tijdelijk ondergebracht op de Italiaanse basis Piacenza vanwaar zij hen missies naar Joego- slavië vlogen. De eenheid vloog toen SEAD missies en voerde vele verkenningen uit. Op 24 maart 1999 werd JBG32 opnieuw ingezet, ditmaal tijdens de luchtaanvallen op Servië tijdens de operatie Allied Force van de NAVO. Tijdens deze oorlog werd de Tornado ECR ingezet tegen radar doelen en daarbij maakte het gebruik van de AGM-88 HARM raket. Tijdens dit conflict was het de eerste keer dat de Tornado ECR werd ingezet in de rol waarvoor het toestel was ontworpen.

De tweede gebruiker van de Tornado ECR is de Italiaanse luchtmacht. De Italianen hebben 16 Tornado IDS vliegtuigen omgebouwd naar de ECR standaard. De Tornado ECR werd in Italië pas aan het einde van de jaren 90 in gebruik genomen. Italië besloot de Tornado ECR aan te schaffen naar aanleiding van de Golfoorlog waarbij verschillende Italiaanse Tornado IDS vliegtuigen verloren gingen. De dreiging van luchtafweergeschut was dusdanig groot dat het land behoefte had aan een geschikt toestel. De levering van de Tornado ECR was voltooid aan het einde van 1998. De Italiaanse Tornado ECR vliegtuigen staan allemaal gestationeerd op Piacenza Air Base in het noorden van het land. De Italiaanse Tornado’s van deze versie zijn op deze basis ingedeeld bij het 50° Stormo waar ze vliegen bij de 155° Gruppo. Het 50° Stormo is genoemd naar Giorgio Graffer die een belangrijke rol speelde voor de Italiaanse luchtvaart. Giorgio Graffer (Trento, 14 mei 1912 - Delvinaki, 28 november 1940) was een Italiaanse officier en bergbeklimmer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij een gevechtspiloot bij de Italiaanse luchtmacht. In november 1940 werd hij neergeschoten door de Britten. Hij werd in Italië geëerd met de gouden eremedaille voor zijn getoonde moed bij de Italiaanse luchtmacht. Het 50° Stormo is de enige eenheid in Italië die met de Tornado ECR vliegt. De vliegtuigen van de eenheid zijn te herkennen aan de code op de neus dat begint met het nummer 50. Naast de Tornado ECR vliegt de eenheid ook met een aantal Tornado IDS vliegtuigen voor training.