Afscheid van de Mirage III & Mirage IV; Cazaux, 12 juni 2005

De Armée de l'Air, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Tijdens de Meeting National op Cazaux, werd er afscheid genomen van 2 leden van de Mirage familie. Zowel de Mirage III als de Mirage IV worden in 2005 volledig uit dienst gesteld. De Mirage III is nog operationeel bij het CEV. Daarnaast is de Mirage IV nu nog operationeel op Mont-de-Marsan als fotoverkenner.

De Dassault Mirage III is een supersonisch jachtvliegtuig dat in de jaren 50 van de 20e eeuw werd ontworpen door Marcel Dassault. Het toestel is volledig in Frankrijk ontworpen en het is ook grotendeels hier gebouwd. De Mirage III bouwde al snel een reputatie op als betrouwbaar vliegtuig. Het toestel werd niet alleen door Frankrijk gebruikt, maar ook door landen zoals: Abu Dhabi, Argentinië, Australië, België, Brazilië, Chili, Colombia, Egypte, Gabon, Israël, Libanon, Libië, Pakistan, Peru, Spanje, Venezuela, Zaïre, Zuid-Afrika en Zwitserland. De Mirage III is ook gebouwd in 3 andere landen. De in Chili geassembleerde toestellen werden geproduceerd onder de naam ENAER Pantera. De Mirages die in België zijn geassembleerd worden aangeduid als SABCA Elkan. En tot slot worden de in Zuid-Afrika geassembleerde toestellen aangeduid als DENEL Cheetah. De Mirage III is bij de Armée de l’Air operationeel geweest van 1961 tot en met 1988 en is tot op heden nog bij diverse luchtmachten operationeel. De Dassault Mirage III werd in 1953 ontwikkeld toen Frankrijk aangaf dat het behoefte had aan een moderne all weather onderschepping- jager. De ontwerper Marcal Dassault ontwierp als antwoord op deze vraag de prototypes van e Mirage I en de Mirage II. De 2 toestellen vlogen voor het eerst in juli 1955. De vliegtuigen waren beide volgens het deltavleugel concept ontworpen, dit was erg vooruitstrevend in die tijd. Na diverse veranderingen werd uiteindelijk de Mirage III ontworpen. Dit vliegtuig maakte zijn eerste vlucht in november 1956. Na zijn eerste vlucht, werden er 10 vliegtuigen besteld van het type Mirage IIIA.

Vanaf 1959 zou de Mirage III echt volledig in operationele dienst komen. Er werden 63 tweezits varianten van het type Mirage IIIB gekocht door de AdlA. Deze variant van e Mirage III had een dubbele cockpit en was niet bewapend. Naast de Mirage IIIB werden er vanaf 1961 95 Mirage IIIC’s geleverd aan de AdlA. De Mirage IIIC werd in gebruik genomen als luchtverdedigingjager. De Mirage IIIC was voorzien van 2 DEFA

30mm kanonnen en vijf ophangpunten voor externe bewapening. De derde variant van de Mirage III die in dienst trad, was in april 1961 de Mirage IIIE. De Mirage IIIE was de multirole aanvalsvariant van de Mirage IIIC luchtverdedigingjager. Het eerste toestel van een serie van 192 vliegtuigen, trad in 1964 in dienst van de AdlA. Van de Mirage IIIE versie werden in totaal 763 toestellen gebouwd voor export naar andere landen. De Mirage IIIR was de fotoverkenningvariant van de Mirage III. Er werden in totaal 50 Mirage IIIR’s gebouwd voor de AdlA. In een later stadium werden 20 van deze toestellen als Mirage IIIRD’s op de Mirage IIIE standaard gebracht. De Mirage V was een speciaal project voor de Israëlische luchtmacht. Het was eigenlijk een Mirage IIIE die was gewijzigd naar de Israëlische luchtmachtspecificaties. Dit toestel mocht destijds vanwege de toen heersende internationale situatie echter niet worden afgeleverd. Alle bouwtekeningen werden door de Israëlische Mossad gestolen en het toestel werd met succes onder de naam Nesher in Israël door de lokale luchtvaart- industrie geproduceerd. Vervolgens werden nog 2 Israëlische typen uitgebracht, namelijk: de IAI KFIR wat verbeterde Nesher is met een sterke General Electric J79 motor met naverbrander en de IAI KFIR C2 met verbeterde elektronica.

De Dassault Mirage IV is een Franse supersonische bommenwerper en daarnaast ook een verkenningsvliegtuig. Het vliegtuig werd ontwikkeld op basis van de Dassault Mirage III. Halverwege de jaren 50 besloot Frankrijk zich tot een kernmacht te ontwikkelen. Hierdoor ontstond vraag naar een strategische bommenwerper met een nucleaire capaciteit. De specificaties van de Mirage IV werden na gezamenlijk overleg tussen de Franse overheid en Dassault Aviation goedgekeurd op 20 maart 1957. De Mirage IV werd 50% groter dan Mirage III. Het vliegtuig kreeg ook een tweede straalmotor en drie zoveel brandstofcapaciteit als de Mirage III. Het eerste prototype, de Mirage IV 01, werd in anderhalf jaar tijd gebouwd in Saint-Cloud in de buurt van Parijs. Eind 1958 werd het naar Melun-Villaroche vervoerd waar het op 17 juni van het volgende jaar zijn eerste testvlucht maakte. In eerste instantie kwam Dassault met een groter ontwerp in de vorm van de Mirage IVB. Dit toestel was te duur en daardoor werd de Mirage IVA alsnog in productie genomen. De Mirage IVA vloog voor het eerst op 12 oktober 1961. Het eerste productietoestel vloog vervolgens in december 1963. Tussen 1964 en 1968 kwamen er 62 Mirage IVA’s in dienst van de AdlA. In februari 1964 richtte de AdlA de eerste 2 Mirage IV squadrons op. Later werden deze gevolgd door nog 7 squadrons in 3 regimenten binnen de Forces Aériennes Stratégiques (FAS). De toestellen stonden gebaseerd op Avord, Cazaux, Luxeuil, en Orange.

Nu het land een kernmacht was geworden verliet Frankrijk in 1966 de militaire structuur van de NAVO. De belangrijkste taak van de Mirage IV was het bombarderen van steden en militaire vliegvelden in de Sovjet-Unie. De AN-11 (operationeel van 1963-1973), was het eerste Franse kernwapen en werd dan ook het standaardwapen voor de Mirage IVA. Deze vrijevalbom werd in 1963 bij de luchtmacht operationeel en had een sterkte van 60 kiloton. De Franse grondwet werd speciaal aangepast om de fabricage van 40 stuks en de mogelijke inzet in oorlogstijd te garanderen. In 1970 werd de ASMP raket ingevoerd die onder de romp van de Mirage IV kon worden ge- monteerd. In 1996 nam de Mirage 2000N de nucleaire taak over en werden de Mirage IVP squadrons opgeheven. Slechts één squadron, het Escadron de Reconnaissance Stratégique bleef met 12 Mirage IVR's over. Nu in 2005 is het moment aangebroken waarop zowel de Mirage III als de Mirage IV definitief uitgefaseerd worden. De Mirage IV had de fotoverkenningstaak. Tijdens de vliegshow op Cazaux wordt er afscheid genomen van deze vliegtuigen die destijds baanbrekend waren in de Franse luchtvaart. Een groots tijdperk eindigt hier voor de Franse luchtmacht.