|
|
|
|
Maritieme Patrouille Vliegtuigen; RAF Fairford, 21 - 22 juli 2013
The Royal International Air Tattoo, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye
Tijdens de RIAT van 2013, stond het thema SkyGuardian centraal. Dit thema omvat observatie en patrouille vliegtuigen.
De geschiedenis van de maritieme patrouille vliegtuigen start tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dit type vliegtuig zou
zich door de jaren heen ontwikkelen tot een onmisbare component in een moderne marine.
De eerste maritieme patrouillevliegtuigen werden ingezet tijdens de Eerste Wereld- oorlog. De Britse Royal Navy was
het eerste krijgsmachtdeel in de wereld die vliegtuigen van dit type in dienst zou nemen. De eerste patrouillevliegtuigen,
werden vooral ingezet tegen onderzeeboten van de vijand. De eerste toestellen die met deze taak werden uitgerust konden
maximaal 10 uur in de lucht blijven. Wanneer deze tijden langer werden, ging dat ten koste van de wapenlast die meegevoerd
werd. De korte afstandspatrouilles weren vaak uitgevoerd door aangepaste bommenwerpers zoals de Sopwith Strutter. Later
tijdens de oorlog werden vliegtuigen speciaal voor deze taak ontworpen. Vaak waren dit vliegtuigen die uitgerust waren
met drijvers. Enkele vliegtuigen die speciaal voor deze taak gebruikt werden, waren de Short 184 en de Felixstowe F2.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, werden patrouillevliegtuigen vaak ontworpen uit lange afstandsbommenwerpers of
passagiersvliegtuigen. Een voorbeeld van een geconverteerd passagiersvliegtuig is de Duitse Focke-Wulf Fw200 Condor.
Om het Mid-Atlantische gat tussen de Verenigde Staten en het Verenigd koninkrijk te beschermen tegen Duitse onderzeeërs,
werd voor de lange afstand een aangepaste variant van de Amerikaanse B-24 Liberator bommenwerper ingezet. Er werden
ook toestellen zoals de American Consolidated PBY Catalina speciaal voor deze taak ontworpen. In Japan ontwikkelde
men de Kawanishi H6K en H8K vliegende boten voor dezelfde taak.
Na de Tweede Wereldoorlog, werden vooral bestaande airliners omgebouwd voor de maritieme taken. Deze toestellen hadden
vaak de eigenschap dat ze over lange afstan- den konden opereren en ze presteerden beter dan de naoorlogse bommenwerpers.
De eerste naoorlogse straalvliegtuigen hadden niet het uithoudingsvermogen om lang boven het water te vliegen. Enkele
voorbeelden van vliegtuigen uit deze tijd zijn de Avro Shackleton, de Lockheed P-2 Neptune, de Breguet Atlantic en de
Tupolev Tu-95.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Al deze voorbeelden zouden een belangrijke rol gaan spelen tijdens de Koude-Oorlog. In de periode van 1960 tot en met 1985
vond er dagelijks een kat en muis spel plaats tussen de Sovjet onderzeeërs en de patrouille vliegtuigen van de NATO
lidstaten. Waar de Amerikanen hadden gekozen voor een hele sterke vliegdekschipvloot, kozen de Russen ervoor om onder
water te verdwijnen met een grote onderzeebootvloot. Deze schepen probeerden ongezien de westerse landen te bespioneren
en waren met hun nucleaire ballistische raketten een serieuze bedreiging voor de NATO lidstaten. De maritieme patrouille
vliegtuigen werden vooral in het Atlantische gebied vaak ingezet om de schepen van de Sovjet-Unie op te sporen. Het
opsporen van onderzeeërs werd een primaire taak van de maritieme vloot. De toestellen kregen de beschikking over sonoboeien
die met sonarsignalen de onderzeeërs diep onder het wateroppervlak konden opsporen.
Het belangrijkste systeem dat werd ontwikkeld om onderzeeërs op te sporen was het MAD (Magnetic Anomaly Detector) systeem.
Deze MAD boom is bij alle patrouille vliegtuigen in de staart ingebouwd. De lange pin achter het toestel is tegenwoordig
een specifiek kenmerk voor een maritiem patrouillevliegtuig. Het MAD systeem met afwijking in het magnetische veld van de
aarde en de zeebodem. Elk type onderzeeër heeft in dit systeem zijn eigen afwijkingsprofiel. Naast de lange-afstandsvliegtuigen,
werden er ook toestellen zoals de S-3 Viking ontwikkeld die deze taak vanaf een vliegdekschip konden uitvoeren. Deze
toestellen speelden een sleutelrol bij de bescherming van de vloot tegen onderzeeboten. Het bekendste en meest gebruikte
patrouille vliegtuig ter wereld is de bekende Lockheed P-3 Orion. Dit toestel werd in de jaren 60 ontwikkeld uit de
mislukte Lockheed Electra. De Orion was het meest innovatieve wapen tegen de Russische onderzeeërs eind jaren 60. In
totaal zijn er wereldwijd 734 Orions gebouwd waarvan en veel tegenwoordig nog steeds in dienst zijn. De Orion is een van
de weinige vliegtuigen die nu meer dan 50 jaar in dienst is van de United States Navy. Naast het MAD boom systeem is de
Orion ook uitgerust met een sonoboei dispenser aan de achterkant van het toestel. Doormiddel van dit systeem kan het
toestel sonoboeien droppen op alle plekken waar mogelijk onderzeeërs verstopt zitten. Net achter de cockpit heeft de
P-3 ook een bommenruim waarin dieptebommen of torpedo’s kunnen worden meegevoerd.
Sinds het einde van de Koude-oorlog in 1990, is de dreiging van Russische onder- zeeërs fors afgenomen. Door de jaren
heen is de vloot maritieme patrouillevliegtuigen fors ingekrompen bij alle NATO lidstaten. Naast de onderzeebootbestrijding
die door deze vliegtuigen werd uitgevoerd, kregen de toestellen nog een aantal taken. Een van deze nieuwe taken was het
opsporen van drugstransporten over water in de economische zones. Vooral tussen Zuid-Amerika en de Verenigde Staten,
vinden veel van deze drugstransporten per boot plaats. Bij deze kustpatrouilles komt ook de rol van de kustwacht steeds
nadrukkelijker naar voren. Kustwachtvliegtuigen worden naast de toestellen van de luchtmacht en marine ook vaak ingezet
tegen drugstran- sporten. Ook hebben deze toestellen een SAR taak als er mensen op zee worden vermist. Naast deze
eigenschappen, zijn kleinere vliegtuigen ook een stuk goedkoper in het gebruik dan de grote toestellen voor de lange
afstanden. De patrouilletaak is door de jaren heen verschoven van lange afstanden diep op zee op zoek naar onderzeeërs
naar kustpatrouilles voor detectie en SAR doeleinden. Een toestel dat voor deze taak in Europa vaak wordt ingezet is
de Duitse Dornier Do-228. Dit toestel is al in productie sinds de jaren 80, maar wordt tegenwoordig steeds vaker
ingezet als kustpatrouillevliegtuig. Naar de patrouilletaken, worden deze vliegtuigen ook vaker ingezet ter ondersteuning
van de politie bij zoekacties en achtervolgingen.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|